इस्रायल आणि पॅलेस्टाईन युद्ध : २०२३ नंतरचा संघर्ष

Like Love Haha Wow Sad Angry

(Israel-Palestine War Since 2023 – Essay in Marathi)

२०२३ साल हे इस्रायल आणि पॅलेस्टाईन या दीर्घकाळ चाललेल्या संघर्षासाठी एक निर्णायक वळण घेणारे वर्ष ठरले. ७ ऑक्टोबर २०२३ रोजी हमास या पॅलेस्टिनी उग्रवादी संघटनेने इस्रायलवर मोठ्या प्रमाणावर हल्ला केला. यामध्ये शेकडो नागरिक मारले गेले आणि अनेकांना बंदी बनवले गेले. या हल्ल्याला उत्तर म्हणून इस्रायलने गाझा पट्टीत मोठ्या प्रमाणावर लष्करी कारवाई सुरू केली. ही घटना एका नव्या युद्धाची सुरुवात ठरली.

युद्धाची पार्श्वभूमी

इस्रायल-पॅलेस्टाईन संघर्ष हा फक्त जमिनीसाठी नाही, तर तो धर्म, ओळख, हक्क, आणि अस्तित्वासाठी आहे. १९४८ साली इस्रायल स्थापन झाल्यापासून पॅलेस्टाईनमधील अरब लोक बेघर झाले. त्यानंतर अनेक वेळा संघर्ष, युद्धं आणि शांतता करार झाले. पण हे करार फार काळ टिकले नाहीत.

२०२३ च्या युद्धाची कारणे

हमासचा हल्ला : ७ ऑक्टोबर २०२३ रोजी हमासने इस्रायलवर केलेला हल्ला म्हणजे युद्धाचा थेट प्रारंभ होता.
राजकीय अस्थिरता : इस्रायलमध्ये अंतर्गत राजकीय संघर्ष सुरु होता. पॅलेस्टाईनमध्येही फारसीन प्राधिकरण आणि हमास यांच्यात एकता नव्हती.
आंतरराष्ट्रीय हस्तक्षेपाचा अभाव : अनेक आंतरराष्ट्रीय संस्था आणि राष्ट्रांनी मध्यस्थी करण्याचा प्रयत्न केला, पण त्यात फार यश आले नाही.

युद्धाचे परिणाम

मानवी हानी : हजारो लोक मारले गेले, त्यात लहान मुले, महिला आणि निष्पाप नागरिक मोठ्या प्रमाणावर होते. गाझा पट्टीत मानवी स्थिती अत्यंत भयावह झाली.
उपाययोजना आणि मदत : अनेक देशांनी अन्न, औषधे आणि पाणी यासाठी मदत पाठवली, पण युद्धस्थितीमुळे ती पोहोचवणे अवघड झाले.
राजकीय परिणाम : मध्यपूर्वेतील अनेक देशांचा या संघर्षावर प्रभाव पडला. कतार, इजिप्त, सौदी अरेबिया यांनी मध्यस्थीचा प्रयत्न केला. अमेरिकेने इस्रायलला पाठिंबा दिला, तर इराणने पॅलेस्टिनी गटांना मदत केली.

पुढे काय?

या युद्धामुळे इस्रायल आणि पॅलेस्टाईनमधील तणाव अधिक तीव्र झाला आहे. शांती स्थापनेसाठी केवळ युद्ध थांबवणे पुरेसे नाही, तर दोन्ही बाजूंनी एकमेकांचे अस्तित्व मान्य करून न्याय्य मार्ग काढणे आवश्यक आहे. पॅलेस्टिनी नागरिकांना स्वातंत्र्य व हक्क मिळावेत, आणि इस्रायललाही सुरक्षिततेची खात्री मिळावी, हीच या संघर्षातून बाहेर पडण्याची खरी वाट आहे.

माणुसकीचा प्रश्न

युद्धात शत्रू कोण? हा प्रश्न विसरला जातो. निष्पाप नागरिक, विशेषतः लहान मुले आणि वृद्ध, हेच सर्वात जास्त त्रस्त होतात.
गाझा आणि इस्रायल दोन्ही ठिकाणी सामान्य माणूस रोज मृत्यू, भूख, भय आणि आक्रोशात जगतो. ही मानवी शोकांतिका आहे.
रुग्णालयांवर झालेल्या हल्ल्यांनी मानवतेची सर्व सीमा ओलांडली. डॉक्टर, नर्स, मदत करणारे स्वयंसेवक हेही मृत्युमुखी पडले.
युद्धानंतरही अनेक लहान मुले अनाथ झाली आहेत. शिक्षण, सुरक्षितता, आणि बालपण हरवले गेले आहे – याचे दुःख युद्धाच्या कोणत्याही विजयापेक्षा मोठे आहे.
काही ठिकाणी इस्रायली आणि पॅलेस्टिनी नागरिकांनी एकत्र येऊन शांततेचा संदेश दिला – हीच खरी माणुसकीची आशा आहे.

इस्रायल–पॅलेस्टाईन युद्ध थांबवण्यात आंतरराष्ट्रीय संस्था अपयशी का ठरल्या?

२०२३ नंतर इस्रायल आणि पॅलेस्टाईनमधील युद्ध अत्यंत भयावह झाले. हजारो निष्पाप नागरिक, विशेषतः लहान मुले आणि महिला मारल्या गेल्या. तरीही, संयुक्त राष्ट्रसंघ (UN) आणि इतर आंतरराष्ट्रीय संस्था हे युद्ध थांबवण्यात अपयशी ठरल्या. यामागे काही महत्त्वाची कारणे आहेत:

१. UN सुरक्षा परिषदेतील व्हेटो पॉवर

संयुक्त राष्ट्रांच्या सुरक्षा परिषदेतील पाच कायमस्वरूपी सदस्यांमध्ये व्हेटो अधिकार आहे.
अमेरिकेने अनेकदा इस्रायलविरोधी प्रस्तावांना व्हेटो दिले.
त्यामुळे बहुसंख्य देश युद्धविरामाची मागणी करत असले तरी कोणतीही ठोस कारवाई होत नाही.

२. जिओपॉलिटिकल स्वार्थ

इराण, कतार, टर्की हे पॅलेस्टाईनचा पाठिंबा करतात, तर अमेरिका, ब्रिटन, जर्मनी इस्रायलच्या बाजूने असतात.
या शक्तिशाली देशांचा स्वार्थ आणि राजकीय अजेंडा युद्ध थांबवण्यापेक्षा महत्त्वाचा ठरतो.
त्यामुळे आंतरराष्ट्रीय स्तरावर एकमत होत नाही.

३. UN कडे अंमलबजावणीसाठी स्वतःची ताकद नाही

UN कडे स्वतःची लष्करी ताकद नाही. शांती राखण्यासाठी ते सदस्य देशांवर अवलंबून असते.
इस्रायल–गाझा सारख्या संवेदनशील भागात शांतीसैनिक पाठवणे अनेक देश टाळतात.

४. अरब जगाची एकता हरवली आहे

पूर्वी अनेक अरब देश (सौदी अरेबिया, इजिप्त, सिरिया) पॅलेस्टाईनसाठी उभे राहायचे.
आता काही देशांनी इस्रायलशी संबंध सुधारले (जसे की युएई – अब्राहम करार).
त्यामुळे पॅलेस्टाईनसाठी ठोस दबाव टाकणारी एकजूट उरलेली नाही.

५. जगातील इतर संकटे

युक्रेन-रशिया युद्ध, महागाई, हवामान बदल, चीन-तैवान तणाव अशा अनेक आंतरराष्ट्रीय समस्यांमुळे जगाचे लक्ष इतरत्र गेले आहे.
त्यामुळे इस्रायल–पॅलेस्टाईन संघर्षावर संपूर्ण लक्ष केंद्रित होत नाही.

६. हमास ही मान्यताप्राप्त सत्ता नाही

गाझा पट्टीवर नियंत्रण असलेली हमास ही संघटना अनेक देशांनी दहशतवादी संघटना म्हणून घोषित केली आहे.
त्यामुळे अनेक देश आणि संस्था त्यांच्याशी थेट वाटाघाटी करत नाहीत, आणि परिस्थिती अजूनच गुंतागुंतीची होते.

७. दोन्ही बाजूंकडून शांतीसाठी इच्छाशक्तीचा अभाव

इस्रायलला भविष्यातील सुरक्षेची भीती आहे, तर पॅलेस्टिनी लोक आपल्या भूमी, स्वातंत्र्य आणि न्यायासाठी संघर्ष करत आहेत.
दोघांमध्ये एकमेकांवर विश्वास नाही, आणि तडजोड करण्याची इच्छाही नाही.

निष्कर्ष

इस्रायल–पॅलेस्टाईन संघर्ष हे केवळ राजकीय प्रश्न नाहीत, तर ते माणुसकीची परीक्षा आहेत. संयुक्त राष्ट्रसंघ आणि इतर आंतरराष्ट्रीय संस्था यांचा उद्देश शांतता प्रस्थापित करणे असला, तरी राजकीय हितसंबंध, विभक्तीकरण, आणि शक्तीअभावी ते काहीच करू शकत नाहीत.
जोपर्यंत राजकारणापेक्षा मानवतेला महत्त्व दिले जात नाही, तोपर्यंत हे युद्ध थांबणार नाही, आणि सामान्य माणसाचे आयुष्य उध्वस्त होत राहील.