अध्यात्म म्हणजे काय? मराठीत अध्यात्म हा शब्द ‘अधि’ आणि ‘आत्मा’ या दोन शब्दांपासून बनलेला आहे. ‘अधि’ म्हणजे ‘संबंधित’ आणि ‘आत्मा’ म्हणजे ‘स्वत:चा आत्मा’ किंवा ‘अंतरात्मा’. त्यामुळे अध्यात्म याचा अर्थ ‘स्वत:च्या अंतरात्म्याशी संबंधित ज्ञान किंवा अनुभव’ असा होतो.
अध्यात्म हा संकल्पना मुख्यत्वे करून आत्मज्ञान, ध्यान, साधना, आंतरिक शांती आणि परमार्थाच्या अनुशीलनाशी संबंधित आहे. अध्यात्‍मात आत्मा, परमात्मा, जीवात्मा आणि विश्वाच्या मूळ तत्त्वांबद्दलच्या चर्चा आणि साधनांचा समावेश होतो.
मराठीत अध्यात्म हा संकल्पना साधनेच्या विविध प्रकारांसह (जसे की ध्यान, योग, प्रार्थना), तत्वज्ञान, धार्मिक ग्रंथांचे अध्ययन आणि जीवनात अध्यात्मिक दृष्टिकोनाचा स्वीकार करण्याशी संबंधित आहे.
अध्यात्माची जरज (गरज) म्हणजे जीवनातील मानसिक, शारीरिक आणि आध्यात्मिक संतुलन साधण्यासाठी आवश्यक असलेली गोष्ट. अध्यात्मामुळे व्यक्तीला आंतरिक शांती, स्थैर्य आणि आनंद मिळवता येतो. खालील काही मुख्य कारणे आहेत ज्यामुळे अध्यात्माची गरज भासते:
- आत्मज्ञान: आत्मशोधाच्या माध्यमातून स्वतःची ओळख पटवणे आणि जीवनाच्या अर्थाचा शोध घेणे.
- आत्मविश्वास वाढवणे: आंतरिक शक्ती आणि विश्वास निर्माण करणे.
- मानसिक शांती: ताणतणाव, चिंता आणि मानसिक गोंधळ यांपासून मुक्तता मिळवणे.
- स्वास्थ्य: शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य सुधारणे, कारण अध्यात्मिक साधना मन आणि शरीराच्या आरोग्याशी जोडलेली आहे.
- संबंध सुधारणे: इतरांशी मैत्रीपूर्ण आणि समजूतदार संबंध निर्माण करणे.
- परमेश्वराशी नाते: ईश्वराशी अथवा उच्च शक्तीशी नाते जोडणे.
- सकारात्मक विचारसरणी: जीवनाकडे सकारात्मक दृष्टिकोनाने पाहण्याची दृष्टी देणे.
- ध्येय आणि उद्दिष्ट: जीवनाचे उद्दिष्ट आणि ध्येय शोधणे, ज्यामुळे जीवन अधिक अर्थपूर्ण आणि समाधानकारक वाटते.
अशा प्रकारे, अध्यात्मामुळे जीवनाचा समतोल साधण्यास आणि आनंदी, शांततामय जीवन जगण्यास मदत होते.
