जागतिक महिला दिन !

Essay on Mother Teresa for School Students

जागतिक कीर्ती मिळविलेल्या जगातील महान महिला सध्याच्या काळातील एक असामान्य,थोर व्यक्ती,एक थोर समाज सेविका म्हणून ‘ मदर टेरेसा’ यामहिलेचा प्रामुख्याने उल्लेख करावा लागेल.गोर-गरीब, अनाथ-अपंगअशा लोकांना आपले समजून जो प्रेमाने त्यांची सेवा करितो. तोच खरा साधू-संत होय. असे तुकाराम महारांनी एका श्लोकांत म्हटले आहे. त्या दृष्टी कोनातून विचार केला तर मदर टेरेसा यांना खरोखच संत म्हणणे योग्य आहे.

* मदर टेरेसा यांचा जन्म २७ ऑगष्ट १९१० रोजी युगोस्लाव्हिया देशातील ‘सकॉपये’या गावी झाला मदर टेरेसा यांचे वडील ‘अल्बेनियन’ हे दुकानदार होते.आणि आई हि एका शेतकऱ्याची मुलगी होती. आईचा काटकपणा आणि वडिलांचा व्यवहारीपणा हे गुण मदर टेरेसा यांच्यात उतरले. ‘अल्बेनियन’यांचे कुटुंब छोटेच होते. त्यामुळे फार श्रीमंती नसतानाही मदर टेरेसा यांचे बालपण अगदी सुखा-सामाधानात गेले.धर्माने त्या ख्रिश्चन होत्या. वयाच्या १८ व्या वर्षी ऎन तारुण्यात उंबरठ्यावर असतानासर्व संगपरित्याग करून त्या (जोगिन) मिशनरी बनल्या. त्यांनी एक वर्षभर इंग्रजी अभ्यास केला. ६ जानेवारी १९२९ रोजी त्या भारतात आल्या.कोलकत्ता येथे दाखल होऊन लॉरेटो मिशनच्या ‘सेंट मेरी हायस्कूल’ मध्ये त्यांनी भूगोल शिकवण्यास सुरुवात केली.

*  नंतर त्या पाटणा येथे आल्या ‘ अमेरिकन मेडिकल मिशन’ मध्ये त्यांनी वैद्यकिय उपचार आणि परिचारिका यांचे प्राथमिक शिक्षण घेतले. नंतर मदर टेरेसा यांनी १९४८ साली कोलकत्ताच्या ‘मोतीझील’ या झोपडपट्टीत आपले सेवा कार्य सुरु केले. तेथे त्या  रोगी,अपंग-अनाथांची, प्रेमाणे सेवा करू लागल्या.अनाथ-अपंग, गोर-गरीब यांच्या सेवेचे त्यांनी त्या वेळी घेतलेले खडतर व्रत शेवट पर्यंत हव्याहत चालू होते मदर टेरेसा ख्रिश्चन मिशनरी असल्या तरी धर्म, पंथ, जात त्यांच्या जन सेवेच्या आड येत नव्हती.प्रत्येक मानवात त्यांना भगवान येशू दिसत होता. म्हणूनच जनसेवा हीच ईश सेवा आहे. असे समजूनच त्या समाज  कार्य करीत होत्या. त्यांच्या कडे आलेल्या प्रत्यक व्यक्तीवर मग तो कोणत्याही धर्माचा असो, अपंग, गरीब, किंवा महारोगी असो, आबाल-वृद्ध स्री-पुरुष कोणीही असो त्यांच्या वर मदर टेरेसा प्रेम करीत होत्या व त्यांची सेवा करीत असत. प्रत्येकाला दिलासा, धीर, आधार, देऊन दुखीतांचे अश्रू पुसित असत.म्हणूनच त्यांनी स्थापन केलेल्या ‘निर्मल हृद्य’ ‘शिशु भवन’ ‘महारोगी केंद्र’ ‘ या संस्था मधिल प्रत्येक व्यक्ती ला मदर टेरेसा आई प्रमाणे . कोलकत्ता मध्ये  कालिमातामंदिरातील धर्म शाळेत १९५२ साली त्यांनी ‘निर्मल हृद्य’हि संस्था प्रथम उघडली. तिथे सर्व जाती धर्माचे दु:खी रोगी, वृद्ध, अपंग आश्रय घेतात. त्यांच्या या उद्दात्त कार्याच्या शाखा आपल्या देशातच नव्हे तर परदेशातही पसरलेल्या आहेत.

* १९५७ साली त्यांनी ‘महारोगी सेवा केंद्र’ सुरु केले म्हारोग्यांची सेवा करण्याचे जणू त्यांनी व्रतच घेतले होते. हे कार्यत्यांचे अखंड    चालू होते. न्माग्ताहि त्यांच्या कार्याला लोक खुशीने पैसा, धान्य, कोणी गाद्या, रजया, चादरी देत.कारण देणार्याचे मदर टेरेसा वर व त्यांच्या कार्यावर प्रेम होते. आपण दिलेल्या पैशाचा चांगलाच उपयोग होतो यावर सार्यांचाच विश्वास असायचा.” मदर तेरेसा म्हणजे चालती बोलती प्रेम मूर्ती ” होती. १९६२ साली भारत सरकारने यांना ‘पद्मश्री’ हि पदवी देऊन त्यांचा बहुमान केला.

  ” पद्मश्री” हां पुरस्कार मिळविणारी पण बारतात न जन्मणारी हि पहिली महिला होय.

** पद्मश्री शवाय आणखी कितीतरी बहुमान आणि पारितोषिके टेरेसा यांना मिळाली आहे.१९७२ साली इंदिरा गांधींच्या उपस्थितीत मदर टेरेसा यांना त्यावेळेचे राष्ट्रपती गिरी यांच्या हस्ते ‘ नेहरू पारितोषिक देण्यात आले. त्या पूर्वी १९७१ मध्ये २१,५०० डॉलर्स ‘गुड स्यमोरीटन’ हे पारीतोषिक  आणि तेविसावे पोप जॉन यांच्या नावाने देण्यात येणारे शांतता पारीतोषिक हि  मदर टेरेसा यांना देण्यात आले.शिवाय त्याच वर्षी पन्नास हजार पौउंडाचे ‘जोसेफ केनेडी ज्युनिअर फौन्डेशन ,पारीतोषिक हि त्यांना देण्यात आले. त्याच पारितोषिका तून कोलकत्ता विमानतळाजवळ मतीमंद मुलांसाठी शाळा सुरु झाली.१९७२ साली ‘टेपलटन फौन्डेशन ‘बक्षिसही मदर टेरेसा यांनाच मिळाले. पारितोषिक मिळालेले पैशातून त्या एकही रुपया स्वत:  खर्च करीत नसत. तो सेवाकार्या साठीच   वापरत. १९७८ मध्ये त्याना शांततेसाठी नोबेल पुरस्कार मिळाला.१९८० साली त्या ”भारतररत्न” झाल्या. १९९३ साली राजीव गांधी सद्भावना अवार्ड देण्यात  आला.

एवढे पुरस्कार, मन सन्मान मिळूनही मदर टेरेसा थोड्याही बदललेल्या नाहीत, किंवा कार्य सोडून त्यांनी आरामात घेतलेल्या नाही. पेमेश्वरावर त्यांची नितांत श्रद्धा होती. म्हणूनच त्यांनी उभारलेल्या ह्या महान कार्याला कधीही काही कमी पडले नाही. आज जगात ठिकठिकाणी त्यांच्या कार्याला शाखा उघडलेल्या आहेत. पण असे असले , तरी भारत देश आणि त्यातील कोलकाता हे शहर त्यांनी स्वतःचे कार्यक्षेत्र म्हणून निवडलेले आहे हि जणू परमेश्वराचीच कृपा. मदर टेरेसा पक्षीय राजकरणापासून दूर होत्या . प्रसिद्धीच्या त्यांना हाव नव्हती, तरीही त्या जगभर प्रसिद्ध झाल्या . आज ‘मदर टेरेसा’ हे नाव आणि त्यांचे कार्य माहित नाही असा माणूस कोठेही सापडणार नाही .  स्वतःच्या सुखःदुख पुढे दुसरे काहीही न पाहणाऱ्या , जगात दुसऱ्यांचे दुखः हलके करण्यासाठी सतत परिश्रम करणारया मदर टेरेसा म्हणजे एक अलोकिक, थोर “स्त्रीरत्न” आहेत. मदर टेरेसा हि परमेश्वराने भारताला दिलेली देणगी आहे. अपंग , वृद्ध , अनाथ रोगी ह्या सर्वांना प्रेम देणारी मदर टेरेसा खरोखरच सर्वाना आई  – Mother  आहे . मदर टेरेसा सारख्या व्यक्ती फार क्वचित जन्माला येतात. आणि साऱ्या जगाला भूषणावह ठरतात . जे का रंजले । त्यासी म्हणे जो अपुले । – संत तुकाराम रंजल्या गांजलेल्या लोकांना प्रेम देवून , त्यांच्यासाठी प्रचंड कार्य करणारी मदर तेरेसा ही एक स्त्री आहे, ह्याचा स्त्रियांनी अभिमान बाळगायला हवा आणि स्पुर्ती घेवून काही कार्य करायला हवे . ‘आदर्श’ म्हणून अशा व्यक्ती आपण सतत द्ल्यास्मोर ठेवून कार्य केले पाहिजे. ५ सप्टेबर १९९७ साली त्याचे निधन झाले.

Source : Marathi Unlimited.