जीवनसत्त्व “क”
व्हिटॅमिन सी (Vitamin C) हा शरीराद्वारे वेगवेगळ्या अन्न स्रोतांकडून शरीरावर शोषलेला असतो, मुख्यत: संत्रा, लिंबू, किवी, पपई इत्यादि सारख्या खारट फळे आणि वेगवेगळ्या भाज्या. निरोगी हाडे, ऊती, शिरा आणि लाल रक्तपेशींच्या निर्मितीसाठी मदत करण्यासाठीव्हिटॅमिन सी (Vitamin C) महत्वाचे आहे.तसेच व्हिटॅमिन सी (Vitamin C) च्या कमतरतेमुळे होणारे रोग स्कुरव्हीला बाह्य स्रोतांमधून शरीरात पुरेशा प्रमाणात पुरवून त्याचे उपचार केले जाते. अशा प्रकारच्या उपचारांमध्ये एस्कॉर्बिक अॅसिडचा वापर केला जातो. हे शरीरातील लोह शोषण्यामध्ये देखील मदत करते. जर तुम्हाला हेमोटोक्रोमोटीसिस किंवा लोह अधिभार समस्या असेल किंवा भूतकाळातील मूत्रपिंडांच्या पत्त्याशी संबंधित कोणत्याही प्रकारचे गुंतागुंत असेल तर आपणव्हिटॅमिन सी (Vitamin C) घेत नाही. आपल्या शरीराच्या आवश्यकतेनुसार डॉक्टरांनी सांगितल्याप्रमाणे योग्य डोस घेतानाव्हिटॅमिन सी (Vitamin C) सुरक्षित आहे.परंतु अति-डोस, अयोग्य व्यवस्थापन किंवा त्या प्रति एलर्जी प्रवृत्ती आपल्या शरीरातील साइड इफेक्ट्स उत्पन्न करू शकते.
काही साइड इफेक्ट्स- मळमळ, अतिसार, संयुक्त वेदना, कमजोरी, वजन कमी होणे, अस्वस्थ पोट, पोटदुखी, वेदनादायक पेशी, ताप येणे, इत्यादी इत्यादी. एन्टासिड औषधेमध्ये ऍल्युमिनियम उपस्थित असणारा अस्कॉर्बिक ऍसिडसह प्रतिक्रिया देऊ शकतो म्हणून डॉक्टरांना सल्ला घ्यावा लागतो दोन्ही खाण्याची प्रक्रिया बद्दल.क-जीवनसत्त्व हे शरीराला थोड्या प्रमाणात लागणारे पण महत्त्वाचे जीवनसत्त्व असून पाण्यात विरघळणारे आहे. शरीरात विटामिन सी अनेक प्रकार च्या रासायनिक क्रियांमध्ये सहायक असतो जसे की तंत्रिका पर्यंत संदेश पोहचवने आणि सेल पर्यंत ऊर्जा प्रवाहित करने इत्यादी. इसके अलावा, हड्डियों को जोड़ने वाला कोलाजेन नामक पदार्थ, रक्त वाहिकाएं, लाइगामेंट्स, कार्टिलेज आदि अंगों को भी अपने निर्माण के लिए विटामिन सी वांछित होता है। यही विटामिन कोलेस्ट्रॉल को भी नियंत्रित करता है। इसके अलावा लौह तत्वों को भी विटामिन सी के माध्यम से ही आधार मिलता है.
हे आहेत फायदे
१ कोलेस्टेरॉलवर नियंत्रण राहते.
२ सांधे जोडण्याचे काम करणाऱ्या कोलाजेन नामक द्रव्य तयार करते.
३ प्रदूषण, प्रखर सुर्यकिरणांमुळे त्वचेची झालेली हानी भरून काढते.
४ कॅन्सरसारख्या भयंकर आजारापासून शरिराचे रक्षण करते.
५ रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्याचे काम करते.
६ अनेक आजारांपासून बचाव करते.
७ रक्तवाहिन्यांना मजबूत करण्याचे काम करते.
शरीरासाठी रोगप्रतिकारक क्षमता वाढवण्यासाठी आंबट फळांचे सेवन करण्याचा सल्ला तज्ज्ञमंडळींकडून दिला जातो. कारण आंबट फळांमध्ये ‘व्हिटॅमिन सी’चे जास्त अधिक असते. ‘व्हिटॅमिन सी’मुळे शरीरावर होणारे परिणाम आणि हे जीवनसत्त्व आरोग्यासाठी आवश्यक का आहे? याची सविस्तर माहिती आपण या लेखाद्वारे जाणून घेऊया.‘व्हिटॅमिन सी’चा आपल्या आरोग्याला योग्य प्रमाणात पुरवठा होणे अतिशय आवश्यक आहे. या जीवनसत्त्वास एस्कॉर्बिक अॅसिड असंही म्हटलं जातं. फळे आणि भाज्यांच्या सेवनाद्वारे आपल्या शरीराला नैसर्गिक स्वरुपात ‘व्हिटॅमिन सी’ मिळते. संत्रे, स्ट्रॉबेरी, कीवी, ब्रोकोली किंवा पालक यासारख्या फळ आणि भाज्यांमध्ये ‘व्हिटॅमिन सी’ची मात्रा भरपूर असते.तज्ज्ञांच्या माहितीनुसार ‘व्हिटॅमिन सी’मुळे आपल्या शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत होते आणि यामुळे संसर्गाविरोधात लढण्यास आपल्याला मदत मिळते. शरीरात या जीवनसत्त्वाची कमतरता निर्माण झाल्यास आजारांची लागण होण्याची शक्यता असते. पण ‘व्हिटॅमिन सी’चे अधिक प्रमाणात सेवन केल्यास शरीरावर दुष्परिणामही होऊ शकतात. जास्त प्रमाणात ‘व्हिटॅमिन सी’युक्त पदार्थ खाल्ल्यास आरोग्यावर नेमके काय परिणाम होऊ शकतात? जाणून घ्या माहिती
